Jolande Straus werkt al jaren met veel plezier als gedifferentieerd verpleegkundige bij Lentis. In 2024 gaat ze met pensioen en ze vindt het belangrijk om goede opvolging te vinden. Jolande: “Het werk hier is zo leuk, daar vertel ik graag meer over.” 

Jolande werkt als gedifferentieerd verpleegkundige bij PsyQ Groningen, op de afdeling Dagbehandeling. “Mensen met persoonlijkheidsstoornissen bieden we groepstherapie en individuele therapieën aan. Dat doen we met teams die bestaan uit 2 sociotherapeuten, 2 individuele therapeuten, dat zijn een Klinisch Psycholoog en een GZ Psycholoog, een psychiater en een beeldend therapeut. We werken vooral met vrouwen die borderline hebben. Het zijn vrouwen met een rugzakje, die vaak veel nare dingen hebben ervaren en daardoor moeite hebben met onder andere emotieregulatie.” 

MBT: Mentaliseren Bevorderende Therapie

Het werk van Jolande bestaat uit het voeren van individuele gesprekken, gericht op het opstellen van een signaleringsplan of op het sociaalmaatschappelijk functioneren, met daarnaast ook groepstherapieën en beeldende therapieën. De cliënten volgen twee therapieën per dag. De groepstherapieën worden door twee therapeuten gegeven en er wordt gewerkt met het zogeheten MBT: Mentaliseren Bevorderende Therapie. Deze methodiek wordt al jaren op deze afdeling gehanteerd en Jolande is er erg enthousiast over. Ze werkt al 12 jaar op deze manier. 

Het is een vrij complexe doelgroep en complexe zorgverlening. Dat brengt de nodige uitdagingen met zich mee, zo vertelt Jolande. “Deze vrouwen doen vaak aan forse zelfbeschadiging, ze reageren heftig op anderen en op onbekende situaties en er zijn regelmatig crisissituaties. Onze cliënten wonen allemaal thuis, dus ze moeten uit eigen beweging hierheen komen, ook dat kan een behoorlijke uitdaging zijn, want het is voor veel cliënten elke keer weer een drempel die ze over moeten. Ik maak het vaak genoeg mee dat cliënten niet komen opdagen, maar de MBT-methodiek richt zich heel erg op hechting, een band aangaan met groepsleden en hulpverleners, waardoor die drempel steeds iets lager wordt. We werken met periodes: de eerste paar maanden zijn we erg actief in het contact houden als ze niet komen opdagen, waarbij we uiteindelijk ook hun contactpersoon kunnen inschakelen om over te gaan tot actie. Op die manier investeren we heel erg in het creëren van een band en we onderzoeken ook waarom men niet komt uitdagen. Zo leren cliënten om hun manier van reageren en emoties te (her)kennen. Dat komt weer ten goede aan hun sociale functioneren.” 

Het doel van deze behandeling is dat men weer relatief normaal kan functioneren en weer een bijdrage kan leveren aan de maatschappij. Jolande ziet dat gelukkig ook vaak gebeuren. Cliënten vinden bijvoorbeeld weer een baan of ze kunnen weer goed meedraaien in hun gezin. “Natuurlijk moeten cliënten zich blijven monitoren en zelf signalen herkennen als het iets minder met ze gaat. Ze moeten zelf weer aan de bel trekken. Ze blijven dus ook niet meer in therapie, maar sommigen krijgen nog wel begeleiding. De behandeling bestaat uit een intensieve fase van 15 maanden waarbij ze bij ons in therapie zijn. Daarvoor zitten ze nog 3 maanden in de voorbereidingsfase en na de intensieve fase krijgen ze nog 6 maanden nazorg. Als men na de behandeling nog meer hulp nodig heeft, dan gaan ze naar FACT (electieve zorg) of ze krijgen individuele psychotherapie en sommigen redden het helemaal zonder hulp.” 

“Ik kan altijd even spuien” 

Jolande werkt al ruim 20 jaar met deze doelgroep en het blijft voor haar ontzettend leuk. Waarom precies? “Het zijn zulke leuke mensen! Ze zijn niet anders dan jij of ik, ze reageren alleen wat heftiger op bepaalde situaties. De manier waarop je ze bijvoorbeeld aankijkt kan al een trigger zijn. Wij leren ze om te onderzoeken waar die reactie precies vandaan komt door er veel met ze over te praten. En als je ze beter leert kennen, dan begrijp je heel goed waarom ze heftig reageren, omdat je snapt waar iemand vandaan komt. Mijn cliënten zijn vaak heel creatief, ze zijn slim en humoristisch. Ze zorgen ervoor dat je altijd bij de les blijft. En daarbij komt dat deze manier van werken, met de MBT-methode, ervoor zorgt dat ik intensief samenwerk in een heel fijn team, waar ik zelf ook altijd even mee kan sparren.” 

En dat sparren met collega’s is ook echt wel nodig, want het is een intensieve baan die veel energie vraagt, aldus Jolande. “Om in die 15 maanden een band te kunnen opbouwen moet je opboksen tegen oude trauma’s, tegen nare ervaringen en bepaalde denkwijzen en patronen die zijn aangeleerd. Deze cliënten hebben vaak een behoorlijke muur opgetrokken. Het is aan hen om gaten in die muur te maken zodat wij steeds iets dichterbij kunnen komen. Ze moeten ons leren vertrouwen en daar moet je heel veel energie in stoppen. Dan is het erg prettig dat je er niet alleen voor staat en dat er altijd ruimte is om te overleggen met je team. Ik kan altijd even spuien.” 

Geen paniek 

Jolande heeft dus regelmatig te maken met crisissituaties, maar raakt daar inmiddels niet meer van in paniek. “Dat gebeurt steeds minder, want dan heb je de cliënt ‘op schoot’, zoals wij zeggen. Dan ga je voor haar zorgen en dat werkt niet. Je moet ervoor zorgen dat je eerst die spanning laat dalen en de praktische zaken oplost. Kan ze iemand bellen die haar kan bijstaan? Kan ze bijvoorbeeld die pillen wegleggen of af laten pakken? Vervolgens ga je de situatie opdelen in kleine stukjes: hoe voelde je je voordat je die pillen pakte? Waarom reageerde je zo? Daar maken we dat signaleringsplan ook voor en daar trainen we intensief mee, zodat de eerste signaleren snel herkend worden. Dat is erg leuk om te doen, want je ziet dat ze het daardoor in de vingers krijgen. Dat hele praktische deel, zo’n signaleringsplan, werkt voor de meeste cliënten erg goed.” 

Deze baan vergt dus doorzettingsvermogen om uiteindelijk een goeie band te kunnen opbouwen, maar het vraagt ook kalmte en rust. Volgens Jolande zijn dat eigenschappen waarin je je zelf ook goed kan ontwikkelen. “Het belangrijkste is dat je niet bang moet zijn om dichtbij te kunnen komen en dat je transparant moet kunnen zijn naar je team. Je moet inderdaad stevig bestand zijn tegen crises, maar dat kun je best leren. Schiet niet gelijk in de stress, maar praat erover met je team. Daar ben ik zelf ook een stuk rustiger in geworden. En durf ook overstuur te zijn in je team, dat kan gewoon. Het leuke aan deze afdeling is dat je elkaar overal op mag en kan aanspreken. Ik kan psychologen en psychiaters aanspreken en zij mij ook. Je besluit bijna alles met elkaar en daardoor voel je je gewaardeerd en gelijkwaardig.” 

Schijn je eigen lichtje

De afdeling Dagbehandeling is met deze MBT-methodiek echt iets anders dan andere afdelingen van Lentis en PsyQ. Het therapeutische deel maakt het onderscheidend en dat moet je ook echt liggen, aldus Jolande. “Het maakt het iets specialer om hier te mogen werken. We werken veel meer samen, we zijn transparant naar elkaar, we blijven praktisch én we houden onze humor! We zijn ook vooral onszelf gebleven en dat is de gouden tip voor iedere (toekomstige) collega. Wees vooral jezelf en pas je niet aan. Schijn je eigen lichtje, want daar hebben je collega’s en cliënten het meeste aan.”